nedelja, 22. decembar 2024.

Posts Tagged ‘Spomen park’

Stradalno mesto Kraljeva iz oktobra 1941. godine ponovo okupilo potomke žrtava  terora fašističke Nemačke

Objavljeno: 14.10.2024. | autor: KV Novosti -on line

Danas je ,u Kraljevu, komemorativnom sednicom Skupštine grada i parastosom održanim na Groblju streljanih, obeležen 14.Oktobar , Dan sećanja na tragične događaje iz oktobra 1941.godine.

 Tada su u periodu od 15. do 20.oktobra pripadnici regularnih snaga nemačkog Vermahta , svrstani u 717 rezervnu , Posadnu pešadisku diviziju  ,sačinjenu mahom od austrijanaca  „trećepozivaca“, streljali  , kako se , za  sada, pouzdano zna , 2255 ljudi , mahom kraljevčana, radnika Fabrike vagona ,Fabrike aviona  i ondašnje Državne železničke radionice.

Potomci streljanih položili su svoj venac na humke predaka

Do ovih , preciznijih podataka , došla je , posle višegodišnjeg rada , istoričarka Silvija Krejaković i objavila ih je 2013 godine u svojoj knjizi „Identiteti“ u izdanju Muzeja žrtava genocida.

 Valja reći da se temom kraljevačkog oktobra , zadnih godina , iz različitih uglova bave i drugi istorčari mlađe generacije kako oni iz Narodnog muzeja Kraljeva tako i drugi ,angažovani van ove institucije, poput dr. Dragoljuba Danilovića, Vojkana i  Nemanje Trifunovića.Svi oni su , na svoj način , doprineli da se višegodišnje licitiranje brojem nevino stradalih zarad dnevno političkih potreba vlasti prekine i da se fokus stavi na personalizaciju , utvrđivanje imena i prezimena stradalih a samim tim i tačnog broja streljanih.

Venac Vlade Republike Srbije je položio državni sekretar Zoran Antić

Jer , razlozi njihovog stradanja su jednako besmisleni bez obzira da li ih je , kako se to dobre prve  četri posleratne decenije govorilo , streljano 6000 hiljada ili više od 2255.

Koreni tog zla  tiču se ideologije fašizma omeđene normom Rasnih zakona iz 1935 godine a ,u konkretnom slučaju „materijalizovanog“ naredbama glavešina Trećeg rajha , Hitlera , Vilhema Lista i vojnog zapovednika Jugoistoka generala Franca Bemea koji je , svojim potčinjnim vojnicima u Srbiji poručio : „Vaš je zadatak da prokrstarite zemljom u kojoj se 1914. potocima lila nemačka krv usled podmuklosti Srba, muškaraca i žena. Vi ste osvetnici tih mrtvih. Za celu Srbiju ima se stvoriti zastrašujući primer koji mora pogoditi celokupno stanovništvo.“

Delegacija grada Kraljeva posle polaganja venca

To su radili sprovodeći odmazde drakonskih razmera: 50 streljanih Srba za jednog ranjenog nemačkog vojnika i 100 streljanih za jednog ubijenog nemačkog vojnika! Počeli su sa tim svojim krvavim pirom septembra 1941 godine u Mačvi , nastavili oktobra iste godine u Kraljevu i Kragujevcu a sličnih stratišta nastalih kao plod jedne tako opake ideologije kakav je fašizam, bilo je još ,po čitavoj Srbiji tokom svih godina II svetskog rata.

Posle komemorativne sednice Skupštine grada na kojoj je govorio istoričar iz Kraljeva dr.Vukašin Dedović ,otpočeo je, po tradiciji sirenama iz Železničke radionice,  komemorativni skup na Groblju streljanih oktobra 1941.g.

 Skup je započeo verskim boredom koga su služili  sveštenici Eparhije Žičke , a nakon toga je obavljeno polaganje venaca, uz muziciranje   Vatrogasnog orkestra „27. septembar“ iz Kraljeva.

Predstavnici II brigade Kopnene Vojske Srbije

Čin polaganja venaca je,po prvi put posle pauze duže od decenije,otpočeo po zvaničnom državnom protokolu koji podrazumeva da venac  napre položi predstavnik Vlade Republike Srbije.To je ove godine bio državni sekretar Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Zoran Antić,koji je ,uzgred budi rečeno,i predsedavao resornim odborom Vlade koji je doneo Odluku da se 14.oktobar u Kraljevu,vrati u  Državni kalendar zvaničnog obeležavanja  značajnih događaja i ličnosti iz naše istorije, što je bila zajednička inicijativa beogradske podružnice Zavičajnog društva Kraljevo i grada Kraljeva. Himnu Srbije „Bože pravde“  otpevao je Stefan Milošević ,student IV godine Filološkog umetničkog fakulteta  Univerziteta u Kragujevcu,na odseku za muzičku umetnost u klasi solo pevanje profesora Olivera Njega.

Mladi na Groblju streljanih oktobra1941.u Kraljevu

Prisutnima na komemoraciju na Groblju streljanih, a bilo ih je ove godine oko dve hiljade,mahom učenika osnovnih i srednjih škola iz Kraljeva , obratili su se

gradonačelnika grada Kraljeva dr Predrag Terzić i državni sekretar  Zoran Antić.

Skup je završen  scenskim oratorijumom “Kraljevski venac” sačinjenim od stihova Vladimira Jagličića u režiji Miodraga Dinulovića, a u izvođenju glumaca Kraljevačkog pozorišta.

Sećanje na oktobar 1941 godine u Kraljevu

Objavljeno: 14.10.2018. | autor: KV Novosti -on line

Svečanom sednicom Skupštine grada , parastosom i  scenskim oratorijumom pod nazivom „Poručili su nam“ u izvođenju glumaca Kraljevačkog pozorišta ,održanim na Spomen parku pod Grdičkom kosom, Kraljevo je danas obeležilo sećanje na žrtve krvavog oktobra 1941 godine  kada su pripadnici 749. i 737. puka 717. divizije Vermahta, od kojih su 2/3 činili Austrijanci , u petodnevnom bestijalnom orgijanju streljali 2194 osobe. Za još 61 nastradalu osobu tokom oktobra 1941g u Kraljevu  nije moguće utvrditi tačno mesto stradanja.

Teror sproveden u Kraljevu , oktobra 1941 godine bio je deo unapred planiranih aktivnosti Nemačke vojske  o čemu , istoričar-muzejski savetnik  Narodnog muzeja u Kraljevu Siлvija Krejaković, piše „Van ratujućih formacija, a unutar okupacionih nedaća, civilno stanovništvo stradalo je u ratnim operacijama i mnogo pogubnije, od različitih represalija, koje su neposredno ili posredno proistekle iz ostvarivanja teze rasističke ideologije o „višim“ i „nižim“ narodima. U celoj Srbiji, od septembra 1941.godine, mere represije nad civilnim stanovništvom, pretvarajuse u masovne odmazde. Generalno naređenje za izvršenje zločina, inicirano je naredbom Adolfa Hitlera od 10. oktobra, zavedeno pod brojem 2848/4u Štabu opunomoćenog  generala u Srbiji, Franca Bemea. Ovlašćenja iz navedenog Štaba, su bila jasna, njihovoizvršenje konkretizovano, naredbom svim oficirima i vojnicima: Vaš je zadatak da prokrstarite zemljom u kojoj se 1914. potocima lila nemačka krv…Vi ste osvetnici tih mrtvih. Za celu Srbiju ima se stvoriti zastrašujući primer, koji mora najteže pogoditi celokupno stanovništvo… Izvršenje naredbe najviše nemačke Komande na najsuroviji način sprovedeno je u Kraljevu i Kragujevcu.“

Silvija je ,inače, zaslužna za utvrđivanje ,imenom i prezimenom,  broja stradalih oktobra 1941.godine u Kraljevu

Danas, gotovo neverovatno zvuči podatak da je broj tačno stradalih imenom i prezimenom utvrđen tek krajem XX i početkom XXI veka ,bezmalo sedam decenija posle tragičnih događaja, jer se u decenijama posle rata umesto insistiranja na utvrđivanju imena i prezimena stradalih prilikom obeležavanja tih datuma i u Kraljevu i u Kragujevcu  insistiralo na svojevrsnoj mitologizaciji tih događaja u funkciji snaženja narativa, tih godina vladajuće ideologije, ali delom i prikrivanja nemara prema istorijskoj građi i dokumentima od strane onih čiji je posao da je čuvaju,obrađuju,tumače i javnosti interpretiraju.

„Nema slučajnih građevina, ni spomenika izdvojenih iz ljudskog društva i njegovog razvitka, kao što nema ni slučajnih rušitelja tih istih građevina i spomenika čije je najrazornije oružje: zaborav i nepoštovanje često vlastitih predaka“, piše   Ivo Andrić u Znakovima pored puta.

Kraljevo i kraljevčani bi i ovo trebali da imaju ,i danas, u vidu. Jer ,lepo je to što se,u ovim danima, stradalih sećamo, ali nema objašnjenja, ni opravdanja, da Spomen park ni danas nije  građevinski završen,niti je pak opremljen adekvatnim sadržajima namenjenim njegovim povremenim posetiocima.