ponedeljak, 30. decembar 2024.

Sistem daljinskog grejanja grada Kraljeva ili nedovršena priča

Objavljeno: 15.03.2016. | autor: KV Novosti -on line

toplanaAko bi trebalo da najkraće , jednim sinonimom, definišemo sistem daljinskog  grejanja u gradu Kraljevu kao najvećeg proizvođača  energije kojim ,u potpunosti, upravlja njegov vlasnik  lokalna samouprava onda je to nedovršena priča .Bez obzira koliko to ,na prvi pogled , zvučalo (pre)oštro, posebno zaposlenima u JEP „Toplana“ koja  ,u ime i za račun grada kao vlasnika , upravlja ovim sistemom. Ako je za utehu ,i njima a i građanima –korisnicima njihovih usluga takav je ,u celini, nejedinstveni sistem daljinskog grejanja u Srbiji organizovan u 55 toplana i toplana-energana sa ukupno instalisanim proizvodnim kapacitetima od 6500 MW ili oko 20% ukupno proizvedene energije u Srbiji. U proizvodno-tehnološkom smislu sistem daljinskog grejanja grada Kraljeva se sastoji od  4 odvojena sistema  sa 5 kotlarnica od kojih svaki ima sopstvenu  distributivnu mrežu.Ukupno instalisana snaga  svih kotlarnica iznosi 85,65 MW .Proizvedenu toplotnu energiju putem  zagrejane vode kao medija do krajnjih korisnika Toplana isporučuje preko distributivnog sistema  koga čini mreža od  oko 20 kilometara dvovocevnog  toplovoda , blizu 500 podstanica različitog tipa i snage. Broj konzumenata proizvedene toplotne energije se , zadnjih godina , zbog pogoršanja ekonomskog pložaja korisnika ,smanjuje pa su , najnovije procene da je to ,sa nekadašnjih više od 8400 korisnika ili preko pola miliona metara kvadratnih zagrevane površine,smanjeno,posebno u segmentu poslovnog prostora, za blizu 1000 korisnika. Iz ovih podataka jasno je da sistem daljinskog grejanja grada Kraljeva čine dva podsitema ,dve različite funkcije spregnute u jedno preduzeće a što je ,delimično,naglašeno i u nazivu. Prva funcija je energetska-proizvodnja toplotne energije a druga je distrubutivna iliti komunalna koja obezbeđuje „transport“ toplotne energije. Iako je broj korisnika usluga sistema daljinskog grejanja  oko 14 % od ukupnog broja stanovnika grada kao administrativne celine ove delatnosti (proizvodnja i distribucija toplotne energije) su zakonom a i lokalnim propisima definisane kao javni interes.Ovakav normativni okvir proističe iz geneze-nastanka svih sistema daljinskog grejanja u Srbiji pa i ovog kraljevačkog koji je osnovan daleke 1966 godine , samo pet godina posle prvog ,novobeogradskog sistema daljinskog grejanja u Srbiji. Za više od pola veka postojanja sistema daljinskog grejanja u Srbiji izdešavale su se brojne promene u svim segmentima društva a posebno u društveno-ekonomskim odnosima.U takvim promenama a zarad očuvanja elementarnog opstanka ,krajem devedesetih, tačnije 1997 godine inicirano je ,baš iz Kraljeva, osnivanje udruženja toplana.Jer ,shvatilo se da će njihova deltnost , u  društvenim promenama ,ostati „da visi“ između ekonomskih zakonitosti koje diktiraju konstituisanje cene njihovog proizvoda na jednoj strani i  sve manjih materijalnih mogućnosti konzumenata njihove usluge na drugoj strani.Naravno tu je i ,nezaobilazni , faktor politike i političara i njihove (ne)spremnosti da sprovode neminovne  reforme.Bilo kako bilo danas , u Srbiji, pa i u Kraljevu, sistemi daljinskih grejanja preživljavaju zahvaljujući ,pre svega, rekonstukcijama svojih proizvodnih i distributivnih segmenata izvršenim u zadnjih desetak godina  realizovanim,između ostalog ,i zahvaljujući obimnim donacijama zemalja EU. I kako to , kod nas , uobičajeno, biva i to su „ nedovršene priče“  jer uprkos urađenom  i ,nesporno , uloženom puni efekti , još uvek, izostaju , jer je na konzumnoj strani, u oblasti povećanja energetske efikasnosti zgrada ,  malo toga urađeno. Većinski deo tog konzuma čine zgrade stare tri-četri , pa i više, decenija. A i važeća ,zakonska ,odredba o plaćanju mereno isporučene količine energije se ,ne sprovodi, a loptica odgovornosti „igra“ u trouglu vlasnici sistema daljiskog grejanja(lokalne samouprave)-proizvođači(i prodavci)- toplotne energije(toplane) i konzumenti (građani). Turbulentne oscilacije na tržištima fosilnig goriva koja se ,dominantno,koriste u procesu proizvodnje toplotne energije u većini toplana,pa i kraljevačkoj,su ,uprkos , trenutno niskoj ceni, još jedan „Damoklov mač“ nad budućnošću ovih sistema.Zato se pitanje njihove efikasnosti  i zamene izvora energije obnovljivim i dostupnijim, nameće kao primarni uslov opstanka. A o tome ,šta se u kraljevačkoj Toplani ,čini(lo) po tom pitanju više u naredim tekstovima.

Print Friendly, PDF & Email

Broj pregleda: 3301

Komentari su zatvoreni.