Objavljeno: 19.12.2022. | autor: KV Novosti -on line
U Novom Pazaru je,trenutno, izgrađeno 15 solarnih elektrana na porodičnim kućama,od kojih je 13 sufinansirao grad Novi Pazar zajedničkim sredstvima lokalne samouprave i resornog Ministarstva rudarstva i energetike a na 2 porodične kuće solarni paneli su montirani zahvaljujući projektu “Promocija obnovljivih izvora energije i energetske efikasnosti u Srbiji” Nemačke organizacije za međunarodnu saradnju (GIZ).
Time je ovaj grad ,uz opštinu Raška,postao jedna od samo dve lokalne samouprave na teritoriji Raškog upravnog okruga koje su do kraja sprovele sve predviđene procedure za sprovođenje mere energetske sanacije objekata na teritoriji grada ugradnjom solarnih panela za proizvodnju električne energije.
Najpre je,početkom novembra 2021.godine sa Ministarstvom rudarstva i energetike sklopljen Ugovor o sufinansiranju programa energetske sanacije porodičnih kuća koji sprovodi grad Novi Pazar
I u Novom Pazaru je potom ,najpre, trebalo odraditi neophodne izmene u pojedinim dokumentima sektorskih javnih politika pa je tako usvojen Pravilnik o sufinansiranju mera energetske sanacije porodičnih kuća i stanova putem ugradnje solanih panela za proizodnju električne energije za sopstvene potrebe. Slično je ,do kraja prošle godine, učinjeno i u ostalim lokalnim samoupravama na teritoriji Raškog upravnog okruga koje su postupale po podzakonskim aktima,instrukcijama uputstvima reosrnog ministarstva. Sledeći učinjeni korak bilo je raspisivanje Javnog poziva za učešće privrednih subjekata u sprovodenju mere energetske sanacije porodičnih kuća putem ugradnje solarnih panela za proizvodnju električne energije za sopstvene potrebe od 20. decembra 2021.godine.Konačna odluka,po ovom Javnom pozivu, izbor 11 privrednih subjekata -direktnih korisnika,je doneta krajem aprila 2022.godine.Ovaj korak ,po ovakvom redosledu,je neophodan da bi se mogla sprovoditi dalja procedura tačnije da bi se mogao raspisati Javni poziv za sufinansiranje ugradnje solanih panela na porodičnim kućama za proizvodnju električne energije za sopstvene potrebe, na teritoriji grada Novog Pazar što je i urađeno 24.maja 2022.godine. Jer , privredni subjekati – direktni korisnici su ,pored građana kojima je odobrena subvencija,potpisnici Ugovora sa lokalnom samoupravom.
To ,u praksi znači, da građanin još u fazi aplikacije za sufinasiranje treba da zna i izabre koga izvođača hoće da angažuje za ugradnju solarnih panela, ali samo sa liste onih koji su izabrani od strane lokalne samouprave po određenim kriterijumima o čemu se stara posebno izabrana komisija.Jer sredstva za sufinasiranje ugradnje solarnih panela odobrena iz javnih prihoda se isplaćuju odabranom montažeru ,privrednom subjektu- direktnom korisniku .A visina tih sredstava može biti do maksimum 70.000 dinara po instalisanom kilovatu,ali za solarnu elektranu snage do najviše 6 kilovata.Troškove izgradnje solarne elektrane veće od 6 kilovata snosi građanin sam.
Sprovevši sve potrebne ,i propisane ,procedure grad Novi Pazar je na kraju ovog ciklusa , na sednici Gradskog veća 22.9.2022 godine doneo konačno rešenje i,kako smo to već rekli na početku teksta, odabrao 13 građana za sufrinansiranje ugradnje solanih panela na njihovim kućama za proizvodnju električne energije za sopstvene potrebe.
Rad organa javne uprave grada Novog Pazara angažovanih na ovim poslovima je,od strane građana koji su ostvarili pravo na subvenciju za ugradnju solarnih panela,ocenjen kao vrlo dobrar jer su u komunikaciji zainteresovanim građanima bili efikasni I spremni da daju dodatne informacije građanima u vezi propisanih procedura ali I u vezi sa benefitima koje korišćenje sunčeve energije donosi generalnokako samim građanima tako I lokalnoj zajednici I državi.
Kada je reč o ocenama građana za komunikaciju sa nadležnim službama u ogranku Elektrodistribucije Srbije u Novom Pazaru ne mogu se,na žalost, ponoviti njihova slična,pozitivna, mišljenja. Činjenica da ,još uvek, ni jedan građanin sa teritorije Novog Pazara i Tutina,nije ,zaključno sa 15.12.2022.g, upisan u Registar kupaca-proizvođača dovoljno govori o nesnalaženju zaposlenih u ovo ogranku u primeni propisa i uputstava u vezi priključenja solarnih elektrana na mrežu.
Iako se nismo bavili temom izgradnje solarnih elektrana na privrednim i javni objektima doznali smo da su pojedini privrednici koji posluju na teritoriji ogranka ED u Novom Pazaru sagradili solarne elektrane prvenstveno za sopstvene potrebe ,reklo bi se, jer ni u registru nazvanom kupac-proizvođač koji nije domaćinstvo ili stambena zadruga ,među 86 registrovanih u Srbiji ,do 15.12.2022.g, takođe nema ni jednog sa zvanično registrovanim satusom prozjumera.
Na našem YouTube kanalu putem ovog LINKAmožete videti šta smo još zabeležili sa prvim korisnicima subvencija za ugradnju solarnih panela u Novom Pazaru
Objavljeno: 13.11.2022. | autor: KV Novosti -on line
Danas se navršilo tačno četrdeset godina od kada je spomenik srpskim ratnicima stradalim u ratovima 1912 do 1918 vraćen na svoju prvobitnu ,i sadašnju, lokaciju u centra „Kraljeva“. Popularni „Milutin“ koji je to ime dobio tek 1985.godine posle izlaska iz štampe romana „Knjiga o Milutinu“ autora Danka Popovića, najupečatljivi je i najprepoznatljiviji simbol grada Kraljeva. U devedesetprvoj godini svoga postojanja, podignut još daleke 1931.godine,nikada do danas nije dobio konačan izgled ,kako ga je zamislio njegov autor,ruski arhitekta i vajar Roman Verhovski koji je inače i autor istog takvog spomenika u Beogradu podignutog na Novom groblju u čast branioca Beograda 1914-1915 godine.
Naslovna strana specijalnog dodatka Kraljevačkih novosti iz novembra 2012
Još tačnije kraljevački spomenik je nastao po uzoru na ovaj beogradski i za razliku od njega livenog u Kragujevcu,naš „Milutin“ je sačinjen na Voždovcu u čuvenoj livnici „Jeremić“ a kalupe za njega izradio je vajar Živojin Lukić. Iako nedovršen do današnjih dana spomenik je doživeo jednu seobu sa prvobitne, i sadašnje, lokacije i to 1.maja 1960. godine kada je realizovano Rešenje opštinskog veća Narodnog odbora opštine Kraljevo od 29.novembra 1959.godine. Dvadeset dve godine spomenik se nalazio na nedoličnoj i neuglednoj lokaciji unutar starog gradskog groblja. Sa ovakvim ,kako bi se danas to reklo „SI-VI“-jem Milutin je svojevrsni spomenik našim naravima čija bi dominantna karakteristika mogla da bude nedovršenost.Tačnije osobina većine ,da brojne započete poslove i obaveze ostavlja nedovršenim pravdajući se bezbrojnim,mahom neopravdanim,razlozima. U želji da se prisetimo kad i kako je spomenik vraćen u centar grada, KV Novosti on line vam poklanjaju reprint specijalnog izdanja Kraljevačkih novosti iz 2012 godine pod nazivom „Povratak bronzanog ratnika“ koga možete preuzetiovde
Objavljeno: 22.02.2022. | autor: KV Novosti -on line
Gradnonačelnik Kraljeva dr.Predrag Terzić,njegov zamenik Vukman Rakočević i pomoćnik gradonačelnika za kulturu Miloš Milišić upriliči su ,danas, prijem Dejanu Aleksiću istaknutom delatniku u kulturi i dr. Milanu Matijeviću zaslužnom sportisti i sportskom radniku Kraljeva povodom njihovih najnovijih uspeha.
Dejan Aleksić je ,pre deset dana, postao prvi dobitnik novoustanovljene književne nagrade grada Beograda i Biblioteke grada Beograda „Dušan Radović” za književnost za decu i mlade, za 2021. godinu a dr. Milan Matijević je 13. februara, osvajanjem dve nove zlatne medalje u disciplinama za veterane ,skok u dalj i 60 metara sprint,nastavio da uvećava svoju prebogatu kolekciju medalja, pehara , diploma i drugih nagrada koju marljvo stvara, aktivno se baveći atletikom, duže od šest decenija.
Prijem je ,rečeno je danas, upriličen ,ne samo zarad zahvalnosti dvojici istaknutih pregalaca već i sa namerom da se kroz afirmaciju njihovog rada motivišu drugi,mlađi kraljevčani, da svojim radom kako u kulturi i sportu,tako i u drugim oblastima dosegnu i premaše ostvarenja Dejana Aleksića i Milana Matijevića.
Na kraju današnjeg događaja Miloš Milišić je upoznao javnost da će grad Kraljevo,ove godine, učestvovati na konkursu Ministarstva kulture “Gradovi u fokusu” sa projektom sačinjenim od nekoliko segmenata vezanih obeležavanjem ovogodišnjeg 140-tog imendana grada.
Jedan od planiranih segmenata tiče se I izgradnje zajedničkog spomenika Predragu Živkoviću Tozovcu I Novici Negovanoviću.
Objavljeno: 28.01.2022. | autor: KV Novosti -on line
Udruženje građana “Stara Pavlica” spada u retka udruženja koja uspevaju da, za svoje raznovrsne aktivnosti,pridobiju i u svoje redove privuku istaknute umetnike.
I upravo ta raznovrsnost aktivnosti koje objedinjuje bavljenje čuvanjem kulture i identiteta kraja iz koga potiču i zajednička želja I trud članova da afirmišu tradicionalne vrednosti zavičaja privukla je i operskog pevača i profesora na FILUM-a u Kragujevcu Vojislava D. Spasića da se ,iako rođeni Nišlija a poreklom mrčajevčanin, priključi udruženju “Stara Pavlica”. Njegova odluka je dodatno osnažena kroz muzičku saradnju koju je ostvario sa pokojnim Novicom Negovanovićem a do koje je došlo i zahvaljujući Borisu Boći Čoloviću predsedniku udruženja raščana u Kraljevu.
Vojislav Spasić je rođen 1980.godine u muzičkoj porodici u Nišu, gde je završio nižu muzičku školu na odseku za violinu. Obrazovanje je nastavio u srednjoj muzičkoj školi u Kragujevcu na odseku za violinu i solo pevanje. Studije solo pevanja na Katedri za solo pevanje Fakulteta muzičke umetnosti, Univerziteta umetnosti u Beogradu započinje 1998. godine u klasi operske dive, prof. emeritus dr Radmile Bakočević, pod čijim mentorstvom je magistriro 2006.godine, ocenom 10,00 na Muzičkoj akademiji u Istočnom Sarajevu. Akademsku karijeru započinje 2005.godine na Filološko-umetničkom fakultetu Univerziteta u Kragujevcu (FILUM) kao asistent pripravnik, a ubrzo zatim kao asistent i docent. Uspešna i kontinuirana umetnička i pedagoška aktivnost u zemlji i inostranstvu, rezultira izborom Vojislava Spasića u zvanje vanrednog profesora na FILUM-u, gde predaje glavni predmet Solo pevanje i Metodiku nastave solo pevanja. Za rukovodioca studijskog programa, izabran je 2013. Godine, a za šefa Katedre za solo pevanje je izabran 2014.godine.
Učlanjenje profesora Spasića u udruženjeStara Pavlica
Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja u polju umetnosti I pregalaštva u kulturi u zemlji i inostranstvu.Njegovi studenti i učenici klase, do sada su osvojili veliki broj priznanja i nagrada na Međunarodnim i domaćim takmičenjima i festivalima, kako u našoj zemlji, tako i u inostranstvu.Član je Srpske akademije inovacionih nauka s titulom Akademik.
Tekst je objavljen uz podršku opštine Raška u okviru projekta „Stara Pavlica u službi jačanja zavičajnih veza“.Stavovi izneti u tekstu su isključiva odgovornost KV NOVOSTI i ni na koji način ne predstavljaju stavove i mišljenja opštine Raška.
Objavljeno: 26.01.2022. | autor: KV Novosti -on line
Aktivisti udruženja građana Kraljevački razvojni centar su danas,uprkos hladnom vremenu,na Trgu srpskih ratnika u Kraljevu ,sproveli uličnu akciju podele info- letaka i šolja sa logom projekta „Moje pravo na čistiji vazduh“.
Ovo udruženje je,tokom predhodnih sedam meseci , realizovalo aktivnosti u okviru projekta Beogradske otvorene škole „Zeleni inkubator“, uz finansijsku podršku Evropske unije i Fondacije Fridrih Ebert.
Cilj projekta „Moje pravo na čistiji vazduh“ je poboljšan kvalitet vazduha u gradu Kraljevu prvenstveno tokom grejne sezone. Ovaj cilj se ne može ostvariti u kratkom veremenskom periodu jer iziskuje ozbiljan, multisektorski i multidisciplinarni rad, kao i značajna finansijska sredstva ali zajedničkim delovanjem svih aktera u lokalnoj zajednici može se očekivati poboljšanje stanja (smanjenje zagađenja vazduha i smanjenje broja dana kada je prisutno zagađenje vazduha u Kraljevu)
Sprovedenim projektnim aktivnostima učinjen je pomak i uspostavljeno zajedničkog delovanja ključnih aktera na lokalnom nivou (građani, donosioci odluka i drugi lokalni činioci) u cilju boljeg sagledavanja problema zagađenja vazduha i mogućnosti rešavanja ovog problema.
Realizujući planirane aktivnosti udruženje Kraljevački razvojni centar je dalo doprinos promenama javnih politika lokalne samouprave u oblasti kvaliteta vazduha.
Predlozima koji su ishod sprovedenih projektnih aktivnosti, tokom Javne rasprave o Predlogu budžeta grada Kraljeva za 2022.godinu pokrenuli su niz pitanja u vezi kvaliteta vazduha u gradu i inicirali nabavku automatizovane merne stanice koja će moći da daje rezultate merenja po zdravlje štetnih čestica PM10 i PM 2,5 u realnom vremenu a ne kao do sada sa kašnjenjem od minimum 48 sati koje obesmišljava samu svrhu merenja a to je zaštita zdravlja građana.
Objavljeno: 14.03.2021. | autor: KV Novosti -on line
Kraljevo je jedan od retkih gradova u kome se ,prošle godine, razgovaralo u formatu Okruglog stola o lokalitetima napuštenih i zapuštenih industrijskih i drugih,privrednih, pogona. Na okruglom stolu u organizaciji Fakultet za primenjenu ekologiju „Futura“ iz Beograd razgovaralo se o „Brownfield investicionim lokacijama , modelima njihov ekoremedijacije i ekonomske valorizacije“.
Radi se , u suštini, o traganju za načinima i modelima ponovnog korišćenja lokacija koje su ranije korišćene za različite privredne ili vojne delatnosti a koje su ,trenutno, napuštene i prepuštene raubovanju što od ćudi prirode što od različitih oblika huliganskog ponašanja ljudi iz njihovog neposrednog okruženja. A da problem bude što veći radi se , uglavnom, o lokacijama koje se nalaze u centralnim gradskim zonama ili tik na obodima gradova. I dok neki vole da kažu da je nastanak takvih lokacija posledica „deindustrijalizacije“ koje se, pored toga što su već ekonomski problem , vremenom,pretvaraju u sve veći i veći ekološki problem sa neistraženim i nesagledivim posledicama po najbliže okruženje , na skupu u Kraljevu čulo se i mišljenje docenta na fakultetu Futura, dr. Zlatka Dragosavljevića, koji je nastanak tih brownfields ili ti po naški braon polja ili , još preciznije „smeće lokacija“ rekao da su to posledice,i spomenici, nesposobnosti generacija kojima je „zapalo“ da sprovedu procese tranzicije a koje to ,očigledno je, nisu znale .
Šta god da je po sredi radi se o problemu koga treba što pre rešavati a za koji ,kako se juče čulo na skupu u Kraljevu , naše društvo nema dovoljno ni famozne političke volje ni stručnih ,organizacionih i finansijskih kapaciteta. Iako razni problemi na tim ,takozvanim, „braon poljima“ bujaju iz dana u dan poput korova koji ih već prekriva oni ,nažalost, nisu prioritetni politički ciljevi osim što, povremeno,najčešće u predizborno doba ,postaju predmetom spinovanja raznih neverovatnih obećanja o njihovom oživljavanju uz pomoć ,nezaobilaznih, stranih investitora sa egzotičnih i manje egzotičnih destinacija. Kraljevo kao grad domaćin skupa dobar je primer za ovu temu jer, kako se čulo, raspolaže sa šest takvih lokacija (Mataruška Banja, Bogutovačka Banja, „Termoplastika“ u Čibukovcu, Konarevo, Fabrika Vagona i Magnohrom) mada bi , mišljenja smo , ovom spsiku mogle da se pridodaju i još neke lokacije. Iako je činjenica da su i dve banje na ovom spisku brownfeld lokacija više za Riplija, a i krunski dokaz pogubno sprovedene tranzicije, fokus ,ipak, treba usmeriti na lokaciju Fabrike Vagona koja svojom veličinom a i lokacijom malte ne u centru grada ,traži hitnu , ozbilju multidisciplinarnu i multisektorsku akciju svih nivoa vlasti. Pre svega u sprovođenju ozbiljnih eko remediconalnih aktivnosti .
Ništa manji problem nije ni lokacija Magnohroma koja je ,nešto manja i nešto dalja od centra grada, ali koja ,samo na jednom mestu površine šest hektara, ima deponiju materijala korišćenog u proizvodnji vatrostalnih opeka. Kraljevo je dobar primer za ovu temu i još po nečemu. Na primerima njegovih brownfield lokacija najbolje se uočava sva apsurdnost postojećeg zakonskog okvira i isto takvog ponašanja dobrog dela nosilaca javnih ovlašćenja-funkcija , posebno na državnom nivou.
U praksi lokalna vlast koja je nešto preuzimala,i preduzima, da makar evidentira probleme poput ,recimo, opasnog i neopasnog otpada na tim lokacija je ,zbog postojećeg zakonskog okvira , realno nemoćna da takve brownfield lokacije nudi potencijalnim investitroima,ili da ih pak ,po određenim uslovima, ustupa građanima i njihovim organizacijama što je svetsko iskustvo, jer su one vlasništvo države i odluke te vrste su u nadležnosti centralne vlasti. Apsurdno ali istinito, građani na lokalu mogu ,barem za sada, samo da gledaju bujanje eko i ekonomskih problema na brownfild lokacijama a malo toga ,realnog, je u njihovoj moći.
Predlozi i inicijative koje , mahom dolaze iz organizacija civilnog društva ostaju „zaglavljene“ u lavirintima političke birokratije, dok je nezabeležen slučaj da je neka skupština lokalne samouprave tražila aktivnije anagažovanje centralne vlasti na rešavanju statusa ovih lokacija ili pak problema koje one uzrokuju. Proklamavana politička kompatibilnost lokala i centralnih vlasti i na ovom primeru pokazuje svoju apsurnost i nefunkiconalnost u rešavanju životnih problema na lokalu. No, bez obzira na ovu sumornu sliku inicijativa organizatora da se na ovu temu razgovara van Beograda,pre svih Fakulteta za primenjenu ekologiju „Futura“, je za svaku pohvalu. Jer,učesnici okruglog stola su bili u prilici da čuju nova i kreativna razmišljanja na teme korišćenja GIS-a (geoprostorni informacioni sistem) i njegovih baza kao moćnog alata za neophodna merenja raznih parametara ovih lokacija,zatim moguće modele eko remedijacije brownfild lokacija a i metode i modelenjihove ekonomske valorizacije.
Tekst je jedan od sadržaja medijskog projekta „Između nečijeg i nečijeg“ koga,uz podršku Ministarstva kulture i informisanja,sprovode „KV Novosti-on line“.Stavovi izneti u tekstu su isključiva odgovornost „KV Novosti-on line“ i ni na koji način ne predstavljaju stavove i mišljenja Ministarstva kulture i informisanja.
Objavljeno: 20.06.2020. | autor: KV Novosti -on line
Matija Sretović iz Kraljeva , slikar mlađe generacije, jedan je od šest nagrađenih stvaralaca , na trećem po redu konkursu koji , pod nazivom „Privatna vrednost“ organizje ambasada Švajcarske u Beogradu.
U svom nagrađenom radu Matija se bavi urbano-istarživačkim projektom usmerenim ka jačanju ekološke svesti, kroz postavljanja egzistencijalnih pitanja fokusiranih na čovekov odnos prema okruženju.
Matija i još petoro njegovih koleginica i kolega , Gorana Bačevac, Lea Embeli, Adrian Klajo, Veroljub Naumović i Nikola Radosavljević dobili su novčanu potporu od ambasade Švajcarske u Srbiji u iznosu od 60.000 dinara za pripremu izloženih radova.
Izložba „Privatna vrednost“ obuhvata slike, skulpture i instalacije izložene unutar rezidencije a za javnost će biti otvorena od danas, 20. juna do 29. jula dva puta nedeljno – sredom i subotom od 17 do 19 časova.
Žiri koji je,ove godine, radio u sastavu Mišela Blanuša, Maja Kolarić i David Laufer je ,u obrazloženju svog izbora da su svih šest umetnika izabranih za treće izdanje izložbe „Privatna vrednost“ nesumnjivo povezani sa svojim kolegama u inostranstvu, ali se njihov geografski identitet vidi u svemu što rade, te da oni ne obećavaju, već nude realnost uspona Srbije ka istaknutosti i doprinosu u svetu umetnosti.
Pokretač inicijative za realizaciju konkursa i izložbe, ambasador Švajcarske u Srbiji Filip Ge, je povodom proglašenja umetnika izabranih za treću izložbu „Privatna vrednost“,rekao i: „Kultura je suštinski stub meke moći svake zemlje. U liberalnim demokratijama, umetnici otvoreno propituju društvo u kome žive. Radeći to, oni implicitno promovišu vrednosti koje zajednički zastupamo, poput tolerancije, solidarnosti, jednakosti ili suživota u obostranom razumevanju. Međutim, ove vrednosti mogu lako biti dovedene u pitanje čim narastu političke ili ekonomske tenzije. Kriza oko Kovida-19 je dobar primer. Stoga našem kontinentu, treba više, a ne manje kulture“
Matija Sretović
Matija Sretović je rođen 1983 godine u Kraljevu.Pohađao je Srednju umetničku školu u Kraljevu smer Konzervacija i restauracija.Završio je osnovne studije likovne i primenjene umetnosti na Filološko-umetničkom fakultetu u Kragujevcu u klasi Jelene Šalinić Terzić koja mu je bila mentor na master studijama,kod koje je i odbranio diplomski rad na master studijama.
Objavljeno: 03.03.2020. | autor: KV Novosti -on line
Predstavljajući monografiju „Legat Olivere Čolović Radojković“ koju su napisale kustoskinje Suzana Novčić , Violeta Cvetanoska i Mirjana Savić , Narodni muzej iz Kraljeva je , večerašnjom promocijom , još jednom , u javnosti , potvrdio da visoko mesto jedne ustanove na kulturnoj mapi nacije nije nužno rezervisano samo za one ustanove sa nacionalnim predznakom i iz velikih gradova.
Monografija koja je večeras
predstavljena pred prepunom salom Narodnog muzeja u Kraljevu je , kako je rekao
njen recezent dr Nikola Krstović , docent na Seminaru za muzelogiju i
heritologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, jedinstveno
svedočanstvo i primer saradnje ustanove kulture i osobe koja se , u jednom
trenutku, vođena sebi znanim razlozima ,opredeli da zajednici ,u formi legata, podari i poveri stvari koje nisu samo
materijalna vrednost nego su i svojevrsno svedočanstvo o stanju duhovnog
razvoja te iste zajednice u jednom vremenskom periodu.
Sa promocije monografije u Narodnom muzeju u Kraljevu
U tom kontekstu večeras su , kao
i u predgovoru monografije , sa dužnim poštovanjem pomenuti nekadašnji
direktori Narodnog muzeja u Kraljevu , pokojniMilorad Mihajlović-Miki koji je , još 1985 godine,
uspostavio saradnju sa Oliverom Čolović Radojković koja mu je , najpre, poverila
Legat srpskih ikona iz XIX veka i njegov naslednik Dragan Drašković koji će
dvodecenijskom , kontinuiranom i profesionalnom saradnjom sa donatorkom
kreirati uslove da njena vredna i
autentična zaostavština u celini postane
deo muzejske , odnosno gradske kulturne baštine.
Saradnja Narodnog muzeja Kraljevo
sa doktorkom Oliverom Radojković Čolović započela 1985. njenom prvom donacijom
Zbirke srpskih ikona iz XIX veka , a krunisana donacijom kuće , kompletne
umetničke kolekcije i zbirke pokućanstva 2007. godine. Legat obuhvata:
porodičnu kuću Čolović (Karađorđeva ulica, broj 98) , u kojoj je 2016. godine
formirana stalna izložbena postavka , i 530 predmeta. U Umetničku zbirku ušlo
je ukupno 138 umetničkih dela , od koji su 114 slike , grafike i crteži ,a 24
ikone na staklu i platnu. Etnološka
zbirka je obogaćena sa 324 predmeta pokućstva i 35 delova nameštaja, dok
su u Istorijsku zbirku stigla 33
predmeta, koje čine porodične fotografije, dokumenta, lični predmeti,
odlikovanja i nagrade.
Pored autorki i recezenta na večerašnjoj promociji o delu
Etnološke zbirke Legata Olivere Čolović Radojković govorila je i Biljana
Crvenković, viši kustos Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu. U muzičkom delu
programa nastupila solista Vera Stolić,
učenica Muzičke škole „Stevan Mokranjac“ .
Ko je bila Olivera Čolović Radojković?
Olivera je rođena 1930 godine u
Kraljevu, kao kći Žarka Čolovića nosioca Albanske spomenice, prvog
predsednika Udruženja za negovanje
tradicija oslobodilačkih ratova 1912-1918 u Kraljevu ,uglednog predratnog
kraljevačkog ugostitelja i majke Milje. Žarko Čolović je ,zajedno sa drugim
preživelim saborcima, bio vrlo angažovan prilikom organizovanja opštenarodne
akcije 1982 godine da se spomenik Solunskim ratnicima vrati sa gradskog groblja
na centralni gradski trg koji se , od tada zove Trg srpskih ratnika.
Olivera se , odmah po zavšenoj
gimnaziji udala za elektroinžinjera Milana Radojkovića ,poreklom iz Smedereva
koga je ratni vihor doveo do Kraljeva ali , bez obzira na udaju ,nastavlja da
uči ,upisuje i završava Medicinski faklutet u Beogradu, postaje specijalista
anesteziologije , magistrira 1973 u
Kopenhagenu i Beogradu a 1980 godine je
odbranila i doktorsku disertaciju. Govorila je francuski i engleski i služila
se nemačkim jezikom. Objavila je 78 stručnih i naučnih radova , radila je dve
godine u Tunisu , tri godine u Holandiji i važila je za priznatog anesteziologa
i reanimatora na prostorima ondašnje Jugoslavije. 2007 godine nagrađena je diplomom
Zaslužnog građanina grada Kraljeva.
Iako profesionalno duboko vezana
za egzaktnu nauku kao što je medicina Olivera je svoju ličnost i njen sklad
dopunjavala intezivnim druženjima sa umetnicima. Po prelasku u Beograd ,Radojkovići
žive u Dušanovoj ulic kraj Dobrice Milutinovića ,barda srpskog glumišta s
koji se intezivno druže. Kao student
pokazuje interesovanje za za svet umetnosti ,kupuje najpre ikone ,kasnije slike
,creteže , grafike i druge umetničke predmete. Deo ti umetnina stekla je kao
poklon od umetnika sa kojima se družila: Mladenom i Marijom Sibinović , Ksenijom
Divjak , Mirkom Počučom , Marijom Maskarelijem… Pored njihovih dela u njenoj
kolekciji su i dela Petra Dobrovića , Dade Đurića ,Miće Popovića ,Mila
Milunovića , Ljubice Cuce Sokić , Svete Lukića ,Šane Lukić ,Bože Ilića ,Danice
Antić , Mome Kapora ,Ljubice Mrkalj ,Vase Dolovačkog…
Objavljeno: 13.11.2019. | autor: KV Novosti -on line
Danas se navršilo tačno trideset sedam godina od kada je spomenik srpskim ratnicima
stradalim u ratovima 1912 do 1918 vraćen
na svoju prvobitnu i sadašnju lokaciju u centar Kraljeva.
Posle 22 godine Spomenik napušta Gradsko goblje
Popularni „Milutin“
koji je to ime dobio tek 1985.godine posle izlaska iz štampe romana „Knjiga o
Milutinu“ autora Danka Popovića, najupečatljivi je i najprepoznatljiviji simbol
grada Kraljeva.
U osamdesetosmoj godini
svoga postojanja, podignut još daleke
1931.godine,nikada do danas nije dobio konačan izgled kako ga je zamislio
njegov autor, ruski arhitekta i vajar Roman Verhovski koji je inače i autor
istog takvog spomenika u Beogradu podignutog na Novom groblju u čast branioca
Beograda 1914-1915 godine.
Još tačnije kraljevački
spomenik je nastao po uzoru na ovaj beogradski i za razliku od njega livenog u
Kragujevcu ,naš „Milutin“ je sačinjen na Voždovcu u čuvenoj livnici „Jeremić“ a
kalupe za njega izradio je vajar Živojin Lukić.
Iako nedovršen do
današnjih dana spomenik je doživeo jednu seobu sa prvobitne, i sadašnje,
lokacije i to 1.maja 1960 godine kada je realizovano Rešenje opštinskog veća
Narodnog odbora opštine Kraljevo od 29.novembra 1959.godine.
Dvadeset dve godine
spomenik se nalazio na nedoličnoj i neuglednoj lokaciji unutar starog gradskog
groblja.
Sa ovakvim ,kako bi se
danas to reklo „SI-VI“-jem Milutin je
svojevrsni spomenik našim naravima čija bi dominantna karakteristika mogla da
bude nedovršenost.Tačnije osobina većine
nas ,da brojne započete poslove i obaveze ostavljamo nedovršenim pravdajući se
bezbrojnim,mahom neopravdanim,razlozima.
Rekonstrukcija Trga i konzervacija spomenika -2018
Neka nas i ova naša , malo šira priča, podseti na to da i pored prošlogodišnje rekostrukcije Gradskog trga i konzervacije Spomenika srpskim ratnicima ,kada je kompletno očišćen postament i bronzana figura i zamenjeni nedostajući kameni delovi ,spomenik nije završen u skladu sa prvobitnom idejom.
Kako
je i kada sagrađen Spomenik srpskim ratnicima 1912-1918 godine
Istoričar Dragan
Drašković,direktor Narodnog muzeja u Kraljevu se ovom temom bavio u svom radu „O izgradnji
Spomenika srpskim ratnicima u Kraljevu“ koga je objavio u časopisu „Naša
prošlost“ novembra 2011.godine.
O ovoj temi isti autor
je pisao i oktobra 1982.godine u „Ibarskim novostima“ baveći se pisanjem lista
„Politika“ o gradnji spomenika u Kraljevu tridesetih godina prošlog veka.
Ideja za gradnju spomenika,po Draškoviću, se prvi put pominje
1913 godine a realizacija je otpočela tek 1928 godine da bi spomenik bio većim
delo dovršen 1931.godine. Kažemo većim delom jer se na jednom snimku koga
je iz aviona 7.avgusta 1933 sačinio
pilot narednik Milčić jasno vide skele
oko spomenika na trgu gde je tada bila
smeštena i gradska pijaca.
A te 1931.godine koja
se smatra godinom dovršetka spomenika 1.avgusta na gradilištu spomenika
prilikom ugradnje kamnjena pri vrhu 10 metara visokog postamenta četri radnika pala su sa skele od kojih je
jedan, Dragoljub Stojaković iz Popine, preminuo sutradan od posledica pada.
8.oktobra 1937 godine
„Politika“ pod naslovom „Nedovršeni spomenik izginulim borcima iz
Kraljeva“ između ostalog piše da pored podignutog postolja i izlivene figure
vojnika sa puškom i zastavom još uvek nisu postavljene prvobitno planirane
ploče sa imenima izginulih ratnika iako je za iste ostavljenono mesto na
spomeniku. Pišući da za to nedostaje ondašnjih 60 000 dinara autor zaključuje
tekst konastacijom da nije bilo više para a i pitanjem kada će biti
nedostajućeg novca.
I Dragan Drašković u
svom radu iz 2011 godine konstatuje : „Prepoznatljiv motiv Kraljeva, Spomenik
srpskim ratnicima 1912-1918, podignut 1931.godine,još uvek nema
konačan,projektom predviđen izgled i potpuno istražen istorijat,od ideje za
podizanje 1913.godine, do sadašnjih vremena.Tome su doprineli Kraljevčani
podeljeni i suprostavljeni po više osnova:po pitanju učešća odnosno neučešća u
ratovima,po političkim opredeljenjima, po ekonomskim mogućnostima itd…Tako
podeljenim nije im bilo teško da se
spore i sukobe oko utvrđivanja lokacije spomenika pre početka gradnje,
zatim u toku gradnje zbog nedostatka novca ili oko količine utrošenog
materijala,kao i prilikom izmeštanja sopmenika na novu lokaciju,pored Gradskog
groblja, 1960.godine,koje je imalo ideološke razloge,i njegovog ponovnog
vraćanja na staru lokaciju,centralni kružni trg, 1982.Sve ovo je prouzrokovalo da
u projektom predviđene kamene niše na postamentu ne budu ugrađene mermerne
ploče sa imenima izginulih ratnika 1912-1918 iz Kraljeva,čime bi spomenik dobio
konačan izgled.“
No ta nedovršenost nije
bila prepreka da se ,u jednom periodu, spomenik izmesti sa svoje prvobitne
lokacije.
Izmeštanje
spomenika
Prema svedočenju iz
1982 godine učitelja u penziji Radeta
Radosavljevića prve inicijative za izmeštanje sopmenika krenule su još 1945
godine kada je, po njemu, jedan službenik kraljevačkog sreza pokrenuo tu
inicijativu.
Tada se ,kazuje,
Radosavljević,organizuje njih nekoliko kraljevčana na jednom neformalnom sastanku održanom u
apoteci Toše apotekara, i dogovaraju da
učitelj Bora Radovanović napiše jedno pismo koje je u celini objavljeno u
lokalnom listu „29 novembar“ i u kome se iznose argumenti protiv te početne
inicijative.
Netačne su i priče po
kojima je Tito bio jedan od inicijatora da se spomenik izmesti sa gradskog trga
koji je dobio njegovo ime jer je on na tom trgu ,pored spomenika, prvi put govorio
1951.godine na proslavi desetogodišnjice formiranja IV kraljevačkog bataljona a prva ozvaničena
inicijativa dogodila se 1959 godine kada je 29.novembra doneto Rešenje
opštinskog veća Narodnog odbora opštine Kraljevo da se , zbog usvajanja
Generalnog urbanističkog plana,spomenik izmesti na nepostojeće vojničko groblje
iz prvog svetskog rata gde je , navodno, sahranjeno preko 1000 izginulih
srpskih vojnika.
Rešenje o izmeštanju spomenika od 29.XI 1959
Tog dana ,29.novembra
1959 godine u Kraljevu je Aleksandar
Ranković otkrio Spomenik otpora i pobede
u parku kod Železničke stanice.
Ovo Rešenje je
realizovano tek šest meseci kasnije, tačnije 1.maja 1960 godine kada je
Spomenik srpskim ratnicima izmešten sa gradskog trga i kad je neko primetio „da
se spomenik seli na groblje da bi se na trgu napravilo „groblje (parking)
automobila“.
Izmeštanje spomenika
naišlo je na negodovanje građana ali nije zabeležen ni jedan javni protest što
je i razmljivo imajući u vidu karater ondašnje vlasti koja je vladala gvozdenom rukom u te prve dve posleratne decenije.
Vraćanje
Spomenika srpskim ratnicima na Trg
Preživeli solunci
nikada se nisu pomirili sa izmeštanjem Spomenika srpskim ratnicima na prikladnu
i neprimerenu lokaciju na starom gradskom groblju.
Okupljajući se svakog
15 septembra kraj spomenika povodom obeležavanja godišnjica proboja solunskog
fronta glasno i javno su iskazivali svoje negodovanje ,zbog mesta na kome je
spomenik,malobrojnim predstavnicima vlasti koji su ih udostojavali svog
prisustva na taj dan.Bilo je zadivljujuće posmatrati te starine kako nemo i u
tišini punoj prekora prolaze u koloni kroz grad odlazeći do groblja da polože
venac na spomenik srpskim ratnicima.
Prva zvanična inicijativa za vraćanje
spomenika u centar grada zabeležena je 17.jula 1978.gofine kada je Dragan
Ranković, delegat Saveza boraca u onadašnjem Društveno-političkom veću
Skupštine opštine zatražio u ime učesnika oba rata, građana i omladine da se
spomenik vrati u centar.
Tek dve godine kasnije ,1980.godine, ondašnji Predsednik mr Zarija Martinović daje nalog Radomiru Baraću, načelniku za urbanizam i mr.Milanu Matijeviću predsedniku Izvršnog saveta opštine da pripreme predlog za izmenu generalnog urbanističkog plana čime bi se stvorili uslovi za vraćanje spomenika.
27.januara 1982.godine
Izvršni savet je usvojio Zaključak i predložio Skupštini opštine donošenje
Odluke o izmeni i dopuni detaljnog urbanističkog plana u kome se nalazilo i
rešenje za vraćanje spomenika u centar grada .
Skupština opštine je
marta 1982. godine, na poslednjoj sednici u tom sazivu, donela Odluku o
utvrđivanju urbanističkih uslova za uređenje trga i vraćanje spomenika.
Te 1982. godine
ondašnjoj Jugoslaviji pretila je eksterna nelikvidnost-kriza javnog duga pa je
bila suočena i sa pretnjama plenidbom aviona i brodova.Ekonomska kriza,
nestašice, bonovi za pojedine artikle, par – nepar za vožnju automobila
postajali su stvarnost….
Na unutrašnjem
planu,posebno u Srbiji, građani su bili zabrinuti eskalcijom albanskog
nacionalizma na Kosovu i masovnim demonstracijama održanim aprila predhodne,
1981.godine.
1982 godina je bila i
godina izbornog ciklusa na lokalnom nivou kao u ondašnjim društveno-političkim
organizacijama tako i na nivou sva tri odnašnja veća Skupštine opštine.
Omladinci-akcijaši pripremaju trg za povratak spomenika
U takvom makro
ambijentu na lokalnom nivou a posebno posle izbora Branka Maričića ondašnjeg
direktora „Autotranspotra“ na funkciju predsednika Skupštine opštine 21.aprila
1982.godine, stekli su se uslovi da se stalna inicijativa solunaca o povratku
spomenika na centralni gradski trg realizuje.
Prema svedočenju samog Maričića njega je , kao novoizabranog predsednika ,među prvima posetila grupa starih solunskih ratnika predvođena njegovim zemljakom iz Žiče, junakom proboja Solunskog fronta Milanom Gvozdenovićem u kojoj su bili i solunci Milan Baltić iz Mataruške Banje i Žarko Čolović iz Kraljeva.
Branko,dete palog borca
iz Drugog svetskog rata,imao je puni respekt za ratnike i njihov doprinos
stvaranju ondašnje države. Bio je, takođe,svestan osetljivosti političkog
trenutka pa je prihvatajući se realizacije inicijative solunskih ratnika znao
da akcija mora dobiti širi duštveni konsenzus i da mora biti dobro isplanirana
i efikasno izvedena.
Prvi zadatak mu je bio
izbor saradnika za izvođenje ove akcije. Ljude za taj zadatak Branko je nalazio
kako među svojim prvim saradnicima na poslu Predsednika opštine tako i među prijateljima
iz omladinskih dana i iz svog ranijeg poslovnog okruženja.
24.juna 1982 godine u
kontekstu obezbeđivanja što šireg konsenzusa za realizaciju dokumenata vezanih
za uređenje gradskog trga i povratak spomenika održana je zajednička sednica
sva tri veća Skupštine opštine, Opštinskog odbora Saveza boraca i drugih
društveno-političkih organizacija gde je konačno dogovreno da se uredi gradski
trg, da se spomenik vrat na staro mesto, da se centralna gradska ulica pretvori
u pešačku zonui da se rekonstruiše stara zgrada škole IV kraljevački bataljon.
Mesec dana kasnije
22jula 1982 godine održana je konstitutivna sednica Skupštine Fonda za uređenje
Trga maršala Tita i restauraciju stare
škole IV kraljevački bataljon. Fond je osnovan sa namerom da se preko
njega realizuje uređenje trga i povratak spomenika a i da se izbegne eventualno
prozivanje Skupštine opštine za taj projekat čega je inače, bilo, posebno u
delu javnosti u drugim ondašnjim republikama.
Iz tog perioda ostao je
upamćen tekst objavljen u „Slobodnoj Dalmaciji“ ukojoj se tadašnji Predsednik
opštine Branko Maričić proziva za veli-kosrpski nacionalizam zbog vraćanja
spomenika.
Primerak Zahvalnice za pomoć pri izgradnji trga
Za kratko vreme preko
35 000 fizičkih i pravnih lica izvršilo jeučlanjenje u Fond i uplatilo,shodno
mogućnostima, novac.
Za izvođača radova
Odlukom Skupštine ondašnjeg SIZ-a za upravljnje građevinskim zemljištem a na
predlog Izvršnog odbora Fonda izabrano je beogradsko preduzeće „Ratko Mitrović“
koje je sa cenom od 18.819.238.000 starih dinara i kreditom od jedne stare
milijarde koga odobrava, bilo za 165 milona starih dinara jeftinije od
kraljevačkog „Kablara“.
„Ibarske novosti“ u
svom 1517 broju od 16.septembra 1982 godine pišu da je glavna ulica zatvorena
za sobraćaj i da će uskoro početi radovi na rekonstrukciji gradskog trga.
Ibarske novosti su orgnizovale svoj Okrugli sto o inicijativi za vraćanje spoemnika
I zaista već sutradan u
subotu 17.septembra omladinske brigade otpočele su sa uklanjanjem betonskih
ploča na trgu čime su i otpočeli radovi na rekonstrukciji.
Realizacija povratka
Spomenika srpskim ratnicima na glavni gradski trg izvedena je u okviru poslova
rekonstrukcije Trga maršala Tita i u skladu sa važećim Detaljnim urbanističkim
planom koji je bio autorsko delo slovenačkog arhitekte profesora dr. Feđe
Košira.
Projekat za vraćanje
spomenika uradio je arhitekta Veljko Vučković iz Zavoda za zaštitu spomenika
kulture a sve građevinske radove ispred Fonda vodili su inžinjer Radomir Barać
i građevinski tehničar Miša Trifunović.Kamene blokove iz kamenoloma u Kamenici
besplatno je rezao Rajica Kovačević kamenorezac iz sali i ugrađivali majstori
iz Temske kod Pirota.
13.novembra
1982.godine, oko 13,30 sati tansporterom kraljevačke „Erozije“ spomenik je posle
dvadeset dve godine vraćen na svoje mesto.
Nekako u isto vreme tog dana Predsednik Skupštine opštine Branko Maričić koji je dao veliki doprinos vraćanju spomenika sahranjivao je na gradskom groblju svoju suprugu Slađanu.
Montažu spomenika pratilo je više stotina građana koji su se spontano okupili iako termin nigde nije bio objavljen a kraljevački ugostitelj Ljubiša Marković-Batica čašćavao je radnike i prisutne građane sa zlatiborskom prepečenicom.
I ovoga puta radovi na izgradnji spomenika nisu dovedeni do kraja je, u odnosu na prvobitni projekat, u nišama na postamentu nisu upisana imena izginulih ratnika . Umesto toga na zapadnom delu spomenika postavljena je bronzana ploča sa nazivima mesta gde su vođene bitke u Prvom i Drugom balkanskom ratu, na južnoj strani postamenta je ploča sa nazivima bitaka i golgote u Prvom svetskom ratu, na istočnoj strani nalazi se ploča sa mestima u kojima su lečeni srpski ratnici i vođene odsudne bitke za probojSolunskog fronta. Na severnoj stran postamenta postavljena je u niši ploča sa natpisom: Srpskim ratnicima palim za slobodu otadžbine 1912-1918 Ratni drugovi i zahvalan narrod 1934
Povratak ratnika -13.XI 1982
Simbolika
spomenika
Postament- kamena monolitna stena predstavlja snagu zemlje i naroda.Podnožje predstavlja kamene morske talase koji se razbijaju o postament -snagu naroda.
Talasi simbolično
podsećaju i na morske dubine – „Plavu grobicu“ gde su sahranjivani srpski
ratnici oko ostrva Vido i Krf.Figura vojnika i državni grb okrenuti su ka severu
odakle je došao neprijatelj. Krst na vrhu zastave je simbol vere koja je iznad
svega, a stav i i silueta bronzane figure dati su u obliku krsta što simbolizuje
raspeće i stradanje srpskog naroda.
Vojnik zastavu drži levom rukom, do srca, a pušku u desnoj ruci izrazom odlučnosti da brani svoju državu. Na nogana su mu opanci simbol njegovg seljačkog – narodnog porekla, a na grudima nosi odlikovanje kao simbol hrabrosti i ostvarenih pobeda srpske vojske u ratovima 1912-1918.
Visina postamenta 10,55 metara.Visina figure vojnika 4,10 metar. Visina zastave od temena glave do vrha koplja 1,87 metara Ukupna visina spomenika od tla do vrha koplja je 16,52 metara.Osnova postolja je 11,30 x 11,40 metara
Spomenik je Odlukom sva
tri veća Skupštine opštine Kraljevo 29. juna 1990. godine stavljen pod zaštitu
zajedno sa Trgom i delom stare čaršije.
Objavljeno: 04.10.2019. | autor: KV Novosti -on line
Danas je , u
kraljevačkoj Narodnoj biblioteci „Stefan Prvovenčani“, završen
dvodnevni stručni skup bibliotekara sa međunarodnim učešćem na temu „Međunarodna
saradnja biblioteka“.
Kraljevačka biblioteka
zahvaljujući podršci Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije i
Grada Kraljeva već drugu godinu za redom redom organizuje stručni skup
bibliotekara sa međunarodnim učešćem.
Ambasador Elijades pozdravlja učesnike Međunaronog seminara bibliotekara u Kraljevu
Međunarodna saradnja
biblioteka u Srbiji do sada nije razmatrana kao glavna i jedina tema nekog
stručnog skupa . Skup je iskorišćen kao prilika da se u fokus stručne rasprave
stavi međunarodna saradnja, sagledaju i problematizuju svi aspekti te saradnje,
razmene iskustva, upoznaju novi saradnici, i sistematizuje dosadašnja pozitivna
praksa u međunarodnoj saradnji biblioteka u Srbiji.
U okviru skupa danas je
, u Skupštini grada Kraljeva potpisan i Protokol o saradnji između Opštinske
biblioteke Derinja (Republika Kipar) i Narodne biblioteke „Stefan Prvovenčani“
Kraljevo , što je početni korak u saradnji ove dve institucije i dva grada.
Protokol su , u
Skupštini grada Kraljeva , potpisali direktorka Gradske biblioteke Derinja Elefterija Takuši i Miša Milosavljević
direktor kraljevačke Narodne biblioteke „Stefan Prvovenčani“, a ovom
svečanom činu prisustvovali su i
gradonačelnik Derinje Andros
Karajanis , ambasador Republike Kipar u
Srbiji Konstantinos Eliades i zamenik
gradonačelnika Kraljeva Vukman Rakočević.
Čelnici dve biblioteke su potpisali Protokol o saradnji
„Ovo je moja druga
poseta Kraljevu i drago mi je da saradnju ovog grada i Derinje započinjemo
saradnjom biblioteka .Jer , kultura a posebno knjige jesu prava osnova za
uspešnu saradnju i u svim drugim oblastima do čega će ,nadam se, doći u narednom periodu“ rekao je danas u Kraljevu
ambasador Konstantinos Eliades.
Sa današnjeg prijema u Skupštini grada Kraljeva
I Andros
Karajanis gradonačelnik Derinje , gradića sa Kipra poznatog po uzgoju jagoda , je izrazio svoje
zadovoljstvo što su uspostavljene veze sa Kraljevom i što je to počelo baš u oblasti kulture
istakavši da „iako su dva grada različita po veličini,ipak imaju i mnogo toga
zajedničkog što bi , kroz saradnju u narednom periodu ,mogli da unaprede. On je
,danas, uputio poziv predstavnicima Kraljeva da posete Derinju u vreme
održavanjatradicionalnog „Festivala
jagoda“ sredinom maja 2020 godine.
