Petrova crkva u  je najstariji sačuvani pravoslavni hram u Srbiji ,   sagrađena je  krajem IX i  početkom X veka,  na temeljima starijeg hrama iz VI veka. To su utvrdili istraživači pedesetih  i šezdesetih godina  prošlog veka.

 U gradnji Petrove crkve, kako navodi protojerej stavrofor Tomislav Milenković, ima više slojeva gradnje: temelji su iz VI veka,sadašnja konstrukcija iz IX  i početkaX  veka,kasnije je bilo dogradnje i rekonstrukcije ,a prema nekim istraživačima jedan deo zapadne priprate je sagrađen u prvoj polovini XV veka. Renovirana je 1728.godine, južna priprata je dozidana  1835.godine. Vršena su arheološka istraživanja pedesetih i šezdesetih godina prošlog veka a konzervacija i restauracija fresaka vršena je  osamdesetih godina prošlog veka.

 Krajem prošlog veka su konačno završena sva arheološka istraživanja  područja Starog Rasa   i  deo te celine  , Petrova crkva , se  od 1979 godine nalazi se na listi  svetske baštine  UNESKO-a  u okviru prostorne kulturno istorijske celine Stari Ras sa Sopoćanima. U  tu celinu spada  i utvrđenje Ras,Trgovište i manastir Đurđevi stupovi kao  prva kategorija spomenika.

 Petrova crkva sagrađena je u stilu romanske arhitekture u obliku rotonde i to je njena specifičnost. Svi stari pravoslavni hramovi u Srbiji imaju kvadratnu osnovu, jedino Petrova crkva ima kružnu i to je čini izuzetnom. Hram Sv. Donata u Zadru iz kraja IX veka je sličan po  obliku rotonde, ima galeriju kao i Petrova crkva ali je većih dimenzija od Petrove crkve.

Petrova crkva je  vezana za dinastiju Nemanjića ali treba reći da nema mnogo pisanih tragova o samom istorijatu Petrove crkve. Jedan pisani istorijski  izvor je  ,letopis popa Dukljanina i  smatraju ga verodostojnim u nekim podacima.Tu je zapisano da je Petrovu crkvu sagradio  knez Pavlomir Bela u VI veku.

 U to vreme  Srbi su bili naseljeni na ovim prostorima . Krajem IX veka ovde  je vladao knez Časlav, nije postojala samostalnost srpske crkve već je  ona bila u okviru  tadašnje  ohridske arhiepiskopije pod upravom Vizantije.

 Petrova crkva je bila sedište stare Raške episkopije u vreme vladavine Stefana Nemanje. UPetrovoj crkvi je sačuvana stara srednjovekovna krstionica a  u toj krstionici kršteni  su i Nemanjini potomci, Vukan, Stefan i Rastko. Tu je , sve do prvih decenija XVI veka bilo sedište  Raške episkopije.

Stefan Nemanja  se 1196 godine na Saboru održanom u Petrovoj crkvi odrekao  vlasti , zamonašio se zajedno sa ženom mu Anom a potom oni   odlaze,  Stefan u Studenicu , a Ana u Bogorodičin manastir kod Kuršumlije.

 Kada su Turci  u osvojili Balkansko poluostrvo i Srbiju sedište  Raške episkopije je izmešteno  iz Petrove crkve  tokom prvih decenija XVI veka,  u manastir Svete Varvare čiji se ostaci nalaze na putu za manastir Sopoćan. Tu je bilo sedište episkopije  sve do početka XVIII veka kada je prebačeno u sam grad Novi Pazar ,na lokaciju  u sadašnjoj ulici Relje Krilatice.

Danas se u Petovoj crkvi obavljaju redovna bogosluženja  a ona je  i vrlo posećeni objekat od strane turista iz svih zemalja sveta.  Njih  najviše interesuje arhitektura crkve , ta preromanska arhitektura sa  dogradnjama iz kasnijih perioda ,posebno  galerija u crkvi .

Turistička organizacija Novog Pazara prezentujući potencijale i ponudu grada uvek ističe i prezentuje i Petrovu crkvu. 

 Privodi se kraju  izrada projektne dokumentacije za revitalizaciju  objekta  u severnom delu porte na starim temeljima  kako bi se stvorili bolji uslovi za prijem i prihvat sve većeg broja turista.

 Za  to postoji podrška Ministarstva kulture, Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture,  a očekuje se i podrška Ministarstva trgovine ,turizma i telekomunikacija kako bi se unapredila okolna  turistička infrastruktura.

  Iako na Uneskovoj listi Svetske baštine Petrova crkava još uvek nema monografiju koja bi u potpunosti osvetlila njenu ulogu u istoriji  Srpskog naroda i ovih prostora.

 Tekst je jedаn od sаdržаjа medijskog projektа „Dolinа krаljevа“ je grаditelj nаšeg , evropskog , identitetа“ kogа sprovode „KV Novosti-on line“ аkogа je podržаlo Ministаrstvo kulture i informisаnjа .Stаvovi izneti u tekstusu isključivа odgovornost „KV Novosti-on line“ i ni nа koji nаčin nepredstаvljаju stаvove i mišljenjа Ministаrstvа kulture i informisаnjа